30 april 2008 (MO) - Vandaag rijdt ietwat fietser rond op een aluminium frame. Dat is immers heel wat lichter dan een stalen raamwerk. Sinds de fietswereld het uit de ruimtevaart overgewaaide carbon heeft ontdekt, zijn zelfs fietsframes te koop van amper één kilogram.
Zo’n carbon frame is vervaardigd uit koolstofvezels, die ingebed worden in een kunststof. Dergelijk composietmateriaal is lichter dan aluminium maar wel driemaal zo duur. En allesbehalve milieuvriendelijk.
‘Composieten zijn zeer moeilijk recycleerbaar’, zegt Wim Van Paepegem van de Universiteit Gent. ‘De vezels en de kunststof zijn na gebruik niet te scheiden, dus worden afgedankte composietmaterialen vandaag nog altijd verbrand of vermalen. Ze in kleinere stukjes hakken maakt ze echter onbruikbaar voor hoogwaardige toepassingen en alleen al het vermalen kost handenvol geld. De vezels zijn immers zo sterk dat ze elke shredder in een oogwenk naar de vaantjes helpen.’ Een carbon frame is stijver –onbuigzamer– dan een aluminium model. Het is ook veel breukgevoeliger en gaat dus minder lang mee. ‘Eén valpartij en je fiets is misschien al stuk’, zegt Dirk Van den Berk van het Belgische fietsenmerk Granville. ‘Carbon is opgebouwd uit laagjes en dus kunnen er scheurtjes optreden die niet altijd met het blote oog te zien zijn.’ Niet voor niets geeft Granville maar drie jaar garantie op een carbon frame, tegenover tien jaar op een aluminium model.
Is aluminium duurzamer dan carbon? ‘Het is net als andere metalen eindeloos recycleerbaar’, weet Van Paepegems collega op de afdeling Materiaalkunde. ‘Maar om van bauxiet aluminium te maken, heb je wel veel energie nodig én uiterst milieubelastend fluoride’, aldus Kim Verbeken. Niet voor niets staan aluminiumsmelterijen meestal in lagelonenlanden, waar de milieuwetgeving vaak minder streng is. Om van aluminiumoxide aluminium te maken, moet je het onderdompelen in een bad van fluoride, dat verwarmd moet worden tot 950 graden Celsius. Het productieproces vergt niet alleen ontstellend veel thermische energie maar ook aardig wat elektriciteit. Er moet immers continu stroom door het bad gejaagd worden. Een groot verschil met staal is wel dat er bij het productieproces geen CO2 vrijkomt. En voor de recyclage van aluminium is minder energie nodig dan voor die van staal.
Voor alle duidelijkheid: de fiets is en blijft veel milieuvriendelijker dan de auto. En een carbon of aluminium frame zal wellicht het verschil niet maken. Onze auto wel. Als die tegen 2015 voor 95 procent recycleerbaar moet zijn –zoals Europa wil– dan moet er snel een oplossing komen voor de recyclage van de veelgebruikte carbon- en glasvezelcomposieten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten